ΠΡΙΓΚΗΠΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ή "Καψοκαλύβας", ΠΕΘΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΣΑΒΕΤ & ΠΑΠΠΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΙΓΚΗΠΑ ΚΑΡΟΛΟΥ

Dionisis Vitsos

ΑΘΗΝΑ

ΠΡΙΓΚΗΠΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ή "Καψοκαλύβας", 

ΠΕΘΕΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΣΑΒΕΤ & ΠΑΠΠΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΙΓΚΗΠΑ ΚΑΡΟΛΟΥ

[Η ιστορία του που σκεπάστηκε για "την προστασία της βασιλείας". Ο λόγος που πολυταξιδεμένη η Ελισάβετ δεν επισκέφτηκε ποτέ την Ελλάδα.]

«Στις 2 Φεβρουαρίου 1882, γεννιέται στην Αθήνα ο πρίγκιπας Ανδρέας. Ηταν το έβδομο τέκνο του βασιλέα Γεωργίου Α΄ και της βασίλισσας Ολγας, μεγάλης δούκισσας της Ρωσίας, μικρότερος αδελφός του βασιλέα Κωνσταντίνου Α΄. Πολύγλωσσος από μικρός (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ρωσικά, δανικά), φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων, ενώ μετεκπαιδεύτηκε στη Γερμανία. Ελαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Στις 6 Οκτωβρίου του 1903, τελέστηκαν οι γάμοι του με την Αλίκη, πριγκίπισσα της Εσσης-Μπάτενμπεργκ, αδελφή του λόρδου Λουδοβίκου του Μάουντμπατεν. Μάλιστα, το «Μάουντμπατεν» ήταν το όνομα που υιοθέτησε μετά την «ισόβια υπερορία» του. Με την πριγκίπισσα Αλίκη απέκτησε πέντε παιδιά, μεταξύ των οποίων ο πρίγκιπας Φίλιππος, σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ Β΄

~~~

[Μοιραία και για τον ίδιο και για τη χώρα ήταν η συμμετοχή του στη Μικρασιατική Εκστρατεία.] Τον Ιούλιο του 1921 ο πρίγκιπας Ανδρέας έφθασε στο μικρασιατικό μέτωπο, όπου αμέσως προήχθη σε αντιστράτηγο και διοικητή του Β΄ Σώματος Στρατού. Μετά τη λήξη της αποτυχημένης εκστρατείας του Σαγγαρίου-Αγκύρας (Σεπτέμβριος 1921), του αφαιρέθηκε η διοίκηση του Β΄ Σώματος Στρατού από τον διοικητή της Στρατιάς, Αναστάσιο Παπούλα, «λόγω ανικανότητας και καταφανούς ανεπάρκειας στη διοίκηση μεγάλων μονάδων στρατού». Μάλιστα, απεκαλείτο από τους στρατιώτες «καψοκαλύβας», επειδή διέταζε συνεχώς την πυρπόληση τουρκικών κατοικιών.

~~~

Προ της λήξεως της Μικρασιατικής Εκστρατείας, επέστρεψε στην Ελλάδα. Τον Νοέμβριο του 1922, συνελήφθη στην Κέρκυρα και οδηγήθηκε στο Στρατοδικείο της Αθήνας, όπου καταδικάστηκε σε θάνατο, εξαιτίας της άρνησής του να εκτελέσει διαταγή του Αναστασίου Παπούλα, αλλά έπειτα από παρέμβαση των βασιλέων Βρετανίας και Ισπανίας η ποινή του μετετράπη σε ισόβια υπερορία και αφαίρεση από το μητρώο των αξιωματικών.

~~~

Με τη φήμη και το ηθικό του καταρρακωμένο, ο πρίγκιπας Ανδρέας, συνοδεία του συμμαθητή του στη Σχολή Ευελπίδων Θεοδώρου Παγκάλου [μετέπειτα δικτάτορα και παππού του σημερινού] και του Βρετανού πλοιάρχου Τζέραλντ Τάλμποτ, οδηγήθηκε στο Φάληρο, όπου απέπλευσε με το βρετανικό αντιτορπιλικό «Καλυψώ» και, με μία στάση στην Κέρκυρα ώστε να παραλάβει τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του, συνέχισε το ταξίδι της «ισοβίου υπερορίας» στην Ιταλία. Από εκεί, οικογενειακώς μετέβησαν στην οικία της συζύγου του αδελφού του Γεωργίου, Μαρίας Βοναπάρτη.

~~~

Ο πρίγκιπας Ανδρέας, στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, άφησε την τελευταία του πνοή στο Μόντε Κάρλο, από ανακοπή καρδιάς. Εχει ταφεί στους βασιλικούς τάφους του κτήματος Τατοΐου. Το 1928, είχε εκδώσει το βιβλίο «Δορυλαίον - Σαγγάριος 1921», με τα απομνημονεύματά του από το μικρασιατικό μέτωπο. Το 1935 είχε αποκατασταθεί ο στρατιωτικός του βαθμός.»

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΘΗΝΑΚΗΣ, εφημεριδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

~~~

[«...Από το Παλέρμον, όπου διεμένομεν εις την έπαυλιν Υγεία, ο Βασιλεύς παρηκολούθει μετά προσοχής τα γεγονότα της Ελλάδος.

Εν έτι τρομερόν κακόν θα επήρχετο: Τον Νοέμβριον, πέντε από τους υπουργούς του, ο Γούναρης, ο Στράτος, ο Πρωτοπαπαδάκης, ο Μπαλτατζής, ο Θεοτόκης και ο στρατηγός Χατζανέστης –ο Αρχιστράτηγος– εκηρύχθησαν υπεύθυνοι δια την Μικρασιατικήν καταστροφήν και ετυφεκίσθησαν ως προδόται. Οταν τις αναμνησθή ότι έκαστος από τους ατυχείς αυτούς ειργάσθη νυκτός και ημέρας και ότι έπραξαν παν ό,τι ήτο ανθρωπίνως δυνατόν διά να σώσουν την πατρίδα των από μιαν κατάστασιν, την οποίαν δεν εδημιούργησαν αυτοί, φρικιά προ της αδίκου και ψύχραιμου αυτής δολοφονίας.

~~~

Ο αδελφός μου Ανδρέας διέφυγε παρομοίαν τύχην τη μεσολαβήσει του Βασιλέως της Αγγλίας και Ισπανίας. Ο αδελφός μου Ανδρέας εφυλακίσθη τηρούμενος υπό την αυστηροτέραν επαγρύπνησιν κατηγορούμενος επί στρατιωτική ανικανότητι και μερικής ευθύνης διά την αποτυχίαν της εκστρατείας εναντίον της Αγκύρας, κατά την διάρκειαν της οποίας διώκει εν σώμα στρατού. Ωδηγείτο καθημερινώς υπό την επίβλεψιν αξιωματικών της χωροφυλακής όπως εξετασθή υπό του στρατηγού Παγκάλου –του τελευταίου δικτάτορος της Ελλάδος– εις τον οποίον ενεπιστεύθη η Επανάστασις την ανάκρισιν την προεξοφλούσαν την απόφασιν του στρατοδικείου προ του οποίου παρεπέμφθη ο αδελφός μου. Ο στρατηγός Πάγκαλος επίσης διεξήγαγε την ανάκρισιν, η οποία απέστειλεν εις τον θάνατον τους πέντε υπουργούς και τον Αρχιστράτηγον.

~~~

Μίαν ημέραν διαρκούσης της εξετάσεως, ο στρατηγός Πάγκαλος ηρώτησε τον αδελφόν μου πόσα τέκνα είχε. Ο αδελφός μου του έδωσε την ζητηθείσαν πληροφορίαν. Ο στρατηγός Πάγκαλος ανεφώνησε τότε:

– Δυστυχισμένα μικρά! Τι θλιβερόν να σκέπτεται κανείς ότι θα μείνουν ορφανά τόσον μικρά. Είχεν ήδη εν νω προκαταδικάσει τον αδελφόν μου εις την εσχάτην των ποινών.

Τα τελευταία αυτά πλήγματα και η κατασπίλωσις της τιμής της Ελλάδος ήσαν υπέρτερα των δυνάμεων του Βασιλέως Κωνσταντίνου.

Απέθανε από ψυχικήν συντριβήν τρεις μήνας μετά την αναχώρησίν του εξ Ελλάδος».]

ΠΡΙΓΚΗΨ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ,«Τα πενήντα χρόνια της ζωής μου. Υπό της Α.Β.Υ. του πρίγκηπος Νικολάου της Ελλάδος, πρίγκηπος της Δανίας», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΚΡΕΚΑ,1926.

~~~

ΕΙΚΟΝΕΣ:
[-Πρίγκιπας Ανδρέας, του Philip de Laszlo (1913).
Εσκί Σεχίρ: ο πρίγκιπας Ανδρέας (μέσον) με την ηγεσία του στρατεύματος.

-Ο πρίγκιπας Ανδρέας (δεξιά), παππούς του πρίγκιπα Καρόλου, στο στρατοδικείο, μετά την ήττα των ελληνικών στρατευμάτων στην εκστρατεία Σαγγαρίου - Αγκύρας (τον Σεπτέμβριο του 1921).

-Πρίγκηπας Ανδρέας και η συζυγός του Αλίκη, γονείς του βασιλικού σύζυγου της Αγγλίας Φίλιππου.
-
27 Δεκεμβρίου 1938: Ο πρίγκιπας Ανδρέας στο χειμερινό θέρετρο του Σεν Μόριτζ, στην Ελβετία.]